Til að bregðast við sérstökum aðstæðum sem stafa af heimsfaraldri kórónuveirunnar hefur árleg IEA Global Energy Review aukið umfjöllun sína til að fela í sér rauntímagreiningu á þróuninni hingað til árið 2020 og mögulegar leiðbeiningar það sem eftir er ársins.
Auk þess að fara yfir 2019 orku- og koltvísýringslosunargögn eftir eldsneyti og löndum, fyrir þennan hluta Global Energy Review höfum við fylgst með orkunotkun eftir löndum og eldsneyti undanfarna þrjá mánuði og í sumum tilfellum – eins og rafmagn – í rauntíma.Sum mælingar munu halda áfram vikulega.
Óvissan í kringum lýðheilsu, efnahagslífið og þar með orkuna það sem eftir lifir árs 2020 á sér engin fordæmi.Þessi greining kortleggur því ekki aðeins mögulega leið fyrir orkunotkun og losun koltvísýrings árið 2020 heldur sýnir einnig fram á marga þætti sem gætu leitt til ólíkrar niðurstöðu.Við drögum lykillexíur um hvernig á að sigla í þessari kreppu sem er einu sinni á öldinni.
Núverandi Covid-19 heimsfaraldur er umfram allt alþjóðleg heilsukreppa.Þann 28. apríl voru 3 milljónir staðfestra tilfella og yfir 200.000 dauðsföll af völdum veikindanna.Sem afleiðing af viðleitni til að hægja á útbreiðslu vírusins jókst hlutur orkunotkunar sem varð fyrir innilokunaraðgerðum úr 5% um miðjan mars í 50% um miðjan apríl.Nokkur Evrópulönd og Bandaríkin hafa tilkynnt að þau búist við að opna hluta hagkerfisins aftur í maí, þannig að apríl gæti orðið sá mánuður sem hefur orðið verst úti.
Fyrir utan bein áhrif á heilsuna hefur núverandi kreppa mikil áhrif á hagkerfi heimsins, orkunotkun og losun koltvísýrings.Greining okkar á daglegum gögnum fram um miðjan apríl sýnir að lönd sem eru í fullri lokun búa við að meðaltali 25% samdrátt í orkuþörf á viku og lönd sem eru í lokun að hluta að meðaltali um 18% samdrátt.Daglegum gögnum sem safnað var fyrir 30 lönd fram til 14. apríl, sem tákna meira en tvo þriðju hlutar af orkuþörf á heimsvísu, sýna að lægð eftirspurnar fer eftir lengd og strangleika lokunar.
Orkueftirspurn á heimsvísu dróst saman um 3,8% á fyrsta ársfjórðungi 2020, mest áhrifin gætti í mars þar sem innilokunarráðstöfunum var framfylgt í Evrópu, Norður-Ameríku og víðar.
- Eftirspurn eftir kolum á heimsvísu varð verst úti og dróst saman um tæp 8% miðað við fyrsta ársfjórðung 2019. Þrjár ástæður lágu saman til að skýra þessa lækkun.Kína – kola-undirstaða hagkerfi – var það land sem varð verst fyrir barðinu á Covid-19 á fyrsta ársfjórðungi;ódýrt gas og áframhaldandi vöxtur endurnýjanlegrar orku annars staðar ögraði kolum;og blíðskaparveður setti einnig takmörk á kolanotkun.
- Olíueftirspurn varð einnig fyrir miklum skaða, eða tæplega 5% á fyrsta ársfjórðungi, aðallega vegna skerðingar í hreyfanleika og flugi, sem standa fyrir næstum 60% af alþjóðlegri olíueftirspurn.Í lok mars var umsvif á vegum á heimsvísu tæplega 50% undir meðaltali 2019 og flug 60% undir.
- Áhrif heimsfaraldursins á gaseftirspurn voru í meðallagi, eða um 2%, þar sem gas-undirstaða hagkerfi urðu ekki fyrir miklum áhrifum á fyrsta ársfjórðungi 2020.
- Endurnýjanlegar orkugjafar voru eina uppsprettan sem jók eftirspurn, knúin áfram af meiri uppsettu afli og forgangssendingu.
- Rafmagnsþörf hefur minnkað verulega vegna lokunaraðgerða, með keðjuverkandi áhrifum á orkublönduna.Raforkueftirspurn hefur minnkað um 20% eða meira á tímabilum fullrar lokunar í nokkrum löndum, þar sem aukning í eftirspurn eftir íbúðarhúsnæði er langt umfram samdrátt í atvinnu- og iðnaðarrekstri.Í margar vikur líktist lögun eftirspurnar eftir langa sunnudag.Minnkun eftirspurnar hefur aukið hlut endurnýjanlegra orkugjafa í raforkuframboði þar sem framleiðsla þeirra er að mestu óbreytt af eftirspurn.Eftirspurn minnkaði eftir öllum öðrum raforkugjöfum, þar á meðal kolum, gasi og kjarnorku.
Þegar litið er yfir árið í heild könnum við atburðarás sem mælir orkuáhrif víðtæks samdráttar í heiminum af völdum mánaðarlangra takmarkana á hreyfanleika og félagslegri og efnahagslegri starfsemi.Innan þessarar atburðarásar er bati frá dýpi lokunarsamdráttarins aðeins smám saman og fylgir verulegu varanlegu tapi í efnahagsumsvifum, þrátt fyrir viðleitni þjóðhagsstefnu.
Niðurstaðan af slíkri atburðarás er sú að orkuþörf dregst saman um 6%, mesta í 70 ár í prósentum talið og sú mesta sem nokkurn tíma hefur verið í raungildi.Áhrif Covid-19 á orkuþörf árið 2020 yrðu meira en sjö sinnum meiri en áhrif fjármálakreppunnar 2008 á orkuþörf á heimsvísu.
Allt eldsneyti verður fyrir áhrifum:
- Olíueftirspurn gæti minnkað um 9%, eða 9 mb/d að meðaltali yfir árið, sem skilar olíunotkun aftur í 2012 stig.
- Kolaeftirspurn gæti minnkað um 8%, að miklu leyti vegna þess að raforkuþörf verður næstum 5% minni yfir árið.Endurheimt eftirspurnar eftir kolum til iðnaðar og raforkuframleiðslu í Kína gæti vegið upp á móti meiri samdrætti annars staðar.
- Gaseftirspurn gæti minnkað mun meira yfir allt árið en á fyrsta ársfjórðungi, með minni eftirspurn í orku- og iðnaði.
- Eftirspurn eftir kjarnorku myndi einnig minnka til að bregðast við minni raforkuþörf.
- Búist er við að eftirspurn eftir endurnýjanlegum orkugjöfum aukist vegna lágs rekstrarkostnaðar og ívilnandi aðgangs að mörgum raforkukerfum.Nýlegur vöxtur í afkastagetu, nokkur ný verkefni sem koma á netið árið 2020, myndi einnig auka framleiðslu.
Í áætlun okkar fyrir árið 2020 minnkar raforkueftirspurn á heimsvísu um 5%, með 10% lækkun á sumum svæðum.Lágkolefnisuppsprettur myndu fara langt fram úr kolakyntri framleiðslu á heimsvísu og rýmka það forskot sem komið var á árið 2019.
Gert er ráð fyrir að losun koltvísýrings á heimsvísu minnki um 8%, eða tæplega 2,6 gígatonn (Gt), niður í það sem var fyrir 10 árum síðan.Slík lækkun á milli ára yrði sú mesta sem nokkurn tíma hefur verið, sexfalt meiri en fyrri metlækkun, 0,4 Gt árið 2009 – af völdum alþjóðlegu fjármálakreppunnar – og tvöfalt meiri en samanlögð öll fyrri lækkun frá lokum af seinni heimsstyrjöldinni.Líkt og eftir fyrri kreppur gæti afturgangur losunar hins vegar orðið meiri en samdrátturinn, nema fjárfestingarbylgja til að koma hagkerfinu af stað sé helguð hreinni og seigurri orkuinnviðum.
Birtingartími: 13-jún-2020